16 වන කොටස,,, සිව් වන ධ්‍යානය මත විදර්ශනා භාවනාව වැඩිම
අටවන ධ්‍යානයේ සිට නැවතත් සිව් වන ධ්‍යානය තෙක් පිලිවෙලින් තම සිත පහලට ගත් සිරිදාස දැන් සිව්වන ධ්‍යානය තුල තම සිත ස්ථිරවම පිහිටුවා ගෙන,සිත විසිරවන අරමුණු කරා ඇදීයාම වැලැක්වීම සඳහා නැවතත් ආශ්වාශ ප්‍රශ්වාශයට සිත යොමු කළේය. ඉන්පසු බුදුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කල ධර්මස්කන්ධ 82,000 සහ ශ්‍රාවක මහා සංඝයා වහන්සේ විසින්දේශනා කල ධර්මස්කන්ධ 2,000 එක්ව සැදුනු ධර්මස්කන්ධ 84,000න් මේ අවස්ථාවේදී විදර්ශනාව වැඩිම සඳහා කුමන ධර්මස්කන්ධයක් තෝරා ගත යුතුදැයි මදක් කල්පනා කළේය. ඔහු සිතුවේ පහත කියවෙන ගුණාංගයකන් අඩුවැඩි වශයෙන් තිබෙන ධර්මස්කන්ධයක් දැන් තෝරා ගැනීම සුදුසු බවයි. එකී ධර්මස්කන්ධය විදර්ශනාව වැඩිම සඳහා අදාළ විය යුතුය.සරල විය යුතුය.තමන් දන්නා විදර්ශනාවක් විය යුතුය. තම සිත විසින් ප්‍රශ්නයක් නොනගාම පිළිගන්නා එකක් විය යුතුය.
මේ කාරණය හරියාකාරවම ඉටුකර ගැනීමට නම් දැනට තමා ස්ථිරවම සිටින ස්ථානයඑනම් තම ස්ථාවරය කුමක්ද යන්න පළමුව නිරාකරණය කලයුතුයි සිරිදාස සිතුවේය.තමා මිට කලින් වැඩු බුද්ධානුස්සති භාවනා වල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් බුදුන් වහන්සේ,දහම් සහ සඟුන් වහන්සේ ගැන අචල ශ්‍රද්ධාවක් තම සිත තුල ගොඩනැගී ඇති බව තහවුරු පළමුව කරගත්තේය.ශ්‍රධාව මත නොපිහිටිමින් ලබා ගන්නා දැනුමින් තර්ක කිරීමට හෝ විවේචනය කිරීමට හැකි උවත් ඉන් ඊට එහා ලබන පලක් නැති බව තම පසුගිය අත්දැකීම් තුලින් දන්නා සිරිදාස එසේ ශ්‍රධාව රහිතව ලබන දැනුම පිළිකෙව් කළේය.
ඉන්පසු සිරිදාස කල්පනා කලේ තමා චන්ද(කැමැත්ත),චිත්ත,විරිය,විමංසා යන සතර සෘධි පාද වඩමින් ධර්මය හැදෑරුවේද යන්නය. ධර්මය හැදෑරීමට ඔහු තුල කැමැත්තක් ඇති උනේ තමාට දිගින් දිගටම උගුල් අටවමින් හිරිහැර කරන්නන්ගෙන් බේරීමට ඇති ඒකායන මාර්ගය වුයේ ඔවුන්ට නැවත ඒ අයුරින්ම ප්‍රතික්‍රියා දැක්වීමෙන් නොව නමුත් මෛත්‍රී භාවනාව් වැඩීමෙන් බව තමන්ටම ප්‍රත්‍යක්ෂ වීමෙන් පසුවය. මෛත්‍රී භාවනාව් වැඩීමෙන් ලද සැනසිල්ලෙන් සතුටට පත් සිරිදාසට තව දුරටත් ධර්මය ඉගෙන ගැනීමට සිතක් ඇතිවිය.(චිත්ත) ඔහු ඒ සඳහා නොමසුරුවම අන්තර්ජාලය භාවිතා කළ අන්දම සිහිපත් කළේය.මේ කාර්‍ය සඵල කරගැනීමට නොදන්නා මිතුරෙකු විසින් ඊමේලයකින් එවූ tipitaka.org නම්වූ ලිපිනය මැනවින් උපකාරිවු අන්දම සිහිපත් කළේය. ඔහු මතත්වූ වෙරක් යොදා ත්‍රිපිටකයේ අඩංගු සුත්‍ර කියවිය. කටපාඩම් කිරීමේ පහසුවටම සකස් කර ඇති එකී සුත්‍රයන්හි අඩංගු වන අදහස ඔහුට මැනවින් නොවැටහුනේ ඔහු පුරුදුව සිටි ඉගෙන ඉගැනුම් ක්‍රමයවූ කියවා තේරුම් ගැනීමේ ක්‍රමයට එය හාත්පසින්ම වෙනස්වූ නිසාය.අනෙක කටපාඩම් කිරීමේ පහසුව උදෙසා සුළු කරුණක් බොහෝ විස්තර සහිතව ඇති අතර වැදගත්ම කරුණ ඇත්තේ එකම වාක්‍යකින් බවද ඔහුට පෙනින. එබැවින් සිංහලෙන් තේරුම් සහිතව සුත්‍ර සජ්ඣායනා කරන ස්ථාන (අසපු) කරා යමින් වෙහෙස මහන්සිවී (විරිය) සුත්‍ර අසමින් මෙන්ම අසා ගන්නා අවස්ථාවේදීම ලියා ගෙන පසුව විමර්ශනය (විමංසා) කිරීමෙන් ටහ්මන් සතර සෘද්ධි පාද මැනවින් වඩා ඇති බවට සැකහැර දැනගති.
එමෙන්ම ඉන්පසු ශ්‍රද්ධා,සති,සමාධි,ත්‍යාග,පඤා යන පංච බලයන් වර්ධනය කරගත් අන්දමද සිහියට නගා ගත්තේය. එදිනෙදා ජිවන අරගලයක යෙදෙන විට පොකට්ටුවේ ඇති අන්තිම සතය දක්වා ගණනය කර කටයුතු කිරීම සිරිදාසට පුරුදුවුයේ ඔහුට තිබුනේ මසකට එක වරක් පමණක් මදක් පිරෙන පොකට්ටුවක් නිසාය. මෙනිසා බස් රථයට හෝ දුම්රියට නැගෙන යදියෙකුට හෝ පුලන්නෙකුට කාසි කිහිපයක් දීම හෝ අනුකම්පාවකින් යුක්තව අසරනයෙකුට අසුනක් දීම වැනි කුශලයක් කලේ ඉතාමත් කලාතුරකිනි. බොහෝවිට සිදුවුයේ එසේ මුදලක් හෝ අසුනක් නොදීමට අවශ්‍ය හේතු මොනවාදැයි සෙවීමයි. එහෙත් සිරිදාස ඉන්දියාවේ හැර අනෙක් රටවල සිටි කෙටි කාලය තුලදී තමන්ට අසරනයෙකුට එවැනි උපකාරයක් කර කුශලයක් කරගැනීමට අවස්ථාවක් නොලද ආකාරය සිහිපත් කළේය. ත්‍යාග කිරීම යනු අත්හැරීම යන්න දහම තුලින් ඉගෙන ගත සිරිදාස දැන් එවැනි අවස්ථාවන් එළඹීම ගැන සිහි කරන්නේ එවැනි අවස්ථා උදාවන්නේ තමන්ට කුසල් කිරීමට බව දැන තමන්ට හැකි පරිද්දෙන් එවැනි ත්‍යාග(දන්දීම්) කරන බවය.
ධර්මය නුවනින්(පඤා)විමසීමෙන් පසු තමා ශ්‍රද්ධා,සති,සමාධි,ත්‍යාග,පඤා යන පංච බලයන් වර්ධනය කර ගත් ආකාරය සිහිකළ සිරිදාස ඉන්පසු විදර්ශනා භාවනාව වැඩිය යුතු ආකාරය මෙනෙහි කළේය.
තමාට ආයාසයකින් තොරවම මේ අවස්ථාවේදී වැඩිය හැකි දෙයක් වියයුතුය. ආනාපාන සති සුත්‍රය ඉගෙන ගැනීමේදී සිරිදාස එය මැනවින් වටහා ගැනීම සඳහා ආශ්වාශ ප්‍රශ්වාශය වඩා සිත එම අරමුණ වෙනුවෙන්ම ස්ථාවර කරගැනීම විස්තර කරන බොහෝ සුත්‍ර ඉගෙන ගත්තේය. ඒ අතරින් දැන් ඔහුගේ සිතට නැගුනේ ගිරිමානන්ද සුත්‍රයයි.
ගිලන්ව වැඩසිටි ගිරිමානන්ද භික්ෂුන් වහන්සේට කායික සහ මානසික සුවය ලැබීමට සඳහා දශ සඥාවන් වඩන ලෙස බුදුන් වහන්සේ අනුදැන වදාරමින් ආනන්ද හිමියන්ට දෙසු මෙම ගිරිමානන්ද සුත්‍රය මැනවින් සිහිකළ සිරිදාස එම දශ සඥාවන් පහත අන්දමින් සිතේ සටහන් කරගත්තේය.
- අනිත්‍ය සඥාව
- අනත්ත සඥාව
- අසුභ සඥාව
- ආදීනව සඥාව
- පහාන සඥාව
- විරාග සඥාව
- නිරෝධ සඥාව
- සබ්බ ලෝකේ අනභිරත සඥාව
- සබ්බ සංඛාරේ අනිත්‍ය සඥාව
- ආනාපානසති
මේ දශ සඥාවන්ගෙන් අවසාන සඥාවවූ ආනාපානසතිය දැනටමත් තමන් විසින් වඩමින් සිටින බැවින් අලුතින් වැඩිය යුත්තේ පළමු සඥාවන් නමය බව නිශ්චය කරගත් සිරිදාස ඒ අනුව එම සඥාවන් බොජ්ඣංග ධර්ම 7 අනුව වැඩීමට සුදානම් විය.
බොජ්ඣංග ධර්ම 7 වැඩිම ගැනවූ මාදන්කඩවර සුදස්සන හිමියන්ගේ දේශනාව ඔහුට මතක්වුයේ නිරායාසයෙනි.
"පළමුවැන්න සති සම්බොජ්ජංගය. හැම වෙලාවෙ ම තමන් ගෙ මනස පැත්තට නැඹුරු වෙල හොඳ අවධානයෙන් ඉන්නව
- තමා තුළ සති සම්බොජ්ජංගය තියෙනව ද කියල හොඳට අවධානයෙන් ඉන්නව.
- ධම්මවිචය තියන්නෙ නිතර ම දහමක්‌ සම්මර්ශනය කරමින්, දහම් කරුණු නුවණින් විමසමින් ද ඉන්නෙ කියන කාරණාවට සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- ඊට පස්‌සෙ පීති බොජ්ජංගය කියන්නෙ තමන් තුළ නිරාමිස ප්‍රීති ස්‌වභාවයක්‌, ධර්මයෙන් යුක්‌ත නිරාමිස සතුටක් ඇති ස්‌වභාවයක්‌ තිබෙනව ද නැද්ද කියන එක ගැන සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- ඒ වගේ ම පස්‌සද්ධිය කියන්නෙ ධර්මය නිසා ම කයේ සන්සිඳුණ ගතියක්‌, රළු බව අඩු වෙච්ච ගතියක්‌ තමා තුළ තියෙනව ද නැද්ද කියල හොඳට සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- සමාධි සම්බොජ්ජංගය තමා තුළ චිත්ත සමථයක්‌ තියෙනව ද නැද්ද කියල සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- ඊට පස්‌සෙ පීති බොජ්ජංගය කියන්නෙ තමන් තුළ නිරාමිස ප්‍රීති ස්‌වභාවයක්‌, ධර්මයෙන් යුක්‌ත නිරාමිස සතුටක් ඇති ස්‌වභාවයක්‌ තිබෙනව ද නැද්ද කියන එක ගැන සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- ඒ වගේ ම පස්‌සද්ධිය කියන්නෙ ධර්මය නිසා ම කයේ සන්සිඳුණ ගතියක්‌, රළු බව අඩු වෙච්ච ගතියක්‌ තමා තුළ තියෙනව ද නැද්ද කියල හොඳට සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
- සමාධි සම්බොජ්ජංගය තමා තුළ චිත්ත සමථයක්‌ තියෙනව ද නැද්ද කියල සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
උපෙක්‌ඛා - තමා තුළ උපේක්‌ඛා ස්‌වභාවයක්‌ තියෙනව ද නැද්ද කියල හොඳ සිහියෙන් ඉන්න ඕන.
